Հայաստանի Հանրապետությունը 2021 թվականի սեպտեմբերի 21-ին տոնում է անկախության 30-ամյակը:

ԽՍՀՄ փլուզմանը զուգընթաց Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհուրդը 1990 թվականի օգոստոսի 23-ին ընդունեց Անկախության հռչակագիրը: Մեկ տարի անց՝ 1991-ի սեպտեմբերի 21-ին, անցկացվեց անկախության համազգային հանրաքվեն: Անկախությունը պաշտոնապես հռչակվեց երկու օր անց:

Անկախության 30-ամյա այս շրջափուլը, անշուշտ, հանդիսավոր տոնակատարություններ էր ենթադրելու, եթե միայն 2020 թվականի Արցախյան պատերազմից հետո այն չստվերվեր խառը զգացումներով ու ապագայի նկատմամբ անորոշությամբ:

«Անկախություն» խորագրով EVN Report-ի ամսագրի 11-րդ թողարկումն իրականում հայացք է անկախ Հայաստանի չորս վարչակազմերին՝ բացահայտելու անցած այս տարիների մարտահրավերներն ու խոչընդոտները, գրանցված հաջողություններն ու անհաջողությունները: Առաջիկա չորս օրերին մենք լուսաբանելու ենք Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի (1991-1998), երկրորդ և երրորդ նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյանի (1998-2008) և Սերժ Սարգսյանի (2008-2018), ինչպես և վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի (2018-ից մինչ օրս) պաշտոնավարման տարիները:

Եվ որքան էլ մռայլ թվա ապագան այսօր, անցյալի իմաստավորումն առաջին քայլն է առաջիկա տասնամյակի համար ավելի լուսավոր ճանապարհ կերտելու համար:

The Republic of Armenia marks the 30th anniversary of its independence on September 21, 2021.

As the Soviet Union was collapsing, the Supreme Council of the Armenian SSR adopted a Declaration of Independence on August 23, 1990. On September 21, 1991 a nationwide independence referendum was held. Independence was officially declared by parliament two days later.

Marking a milestone independence should be celebratory, but in the shadow of the 2020 Artsakh War, it is one that will be marked with mixed feelings and uncertainty about the future.

EVN Report’s 11th magazine issue entitled “Independence” looks back over the four administrations of independent Armenia, revealing their major challenges and hurdles, their setbacks and successes. Over four days, we will cover Armenia’s first President Levon Ter-Petrosyan (1991-1998), second President Robert Kocharyan (1998-2008), third President Serzh Sargsyan (2008-2018) and Prime Minister Nikol Pashinyan (2018-Present). As bleak as the future seems today, understanding the past is the first step to forging a brighter path for the fourth decade ahead.

Հայաստան՝ վայր որը յուրաքանչյուրի համար ունի առանձնակի նշանակություն, ունի նաև ձգողականության ուժ։ Այն բազմամշակութային է ամենաթաքնված ձևերով և դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է, որն ունի Այվազովսկի: Անկախ նրանից թե առաջ եք շարժվում վերադառնալով, թե ուղղակի հեռանալով, դուք գտնվում եք նրա ուղեծրում: Այս ամսվա թողարկումը նվիրված է հայրենադարձություն հասկացությանը։

Armenia, a place that is many things to many people also has a gravitational pull; it is multicultural in the most covert ways, a landlocked country who has an Ayvazovsky. Whether you are moving forward by moving back or moving away, you are in its orbit. This month’s issue is dedicated to the concept of repatriation.

Ջուրը վերածննդի ու մաքրման կենսական աղբյուր է։ Ներկայումս, ամբողջ աշխարհում ավելի քան երկու միլիարդ մարդ առնչվում է ջրի սակավության խնդրի հետ։ Խմելու ջուրը հասանելի չէ աշխարհի բնակչության մեկ վեցերորդին, մեկ երրորդը հնարավորություն չունի օգտագործելու ջուր իր կենցաղային կարիքները հոգալու համար, ավելի քան մեկ միլիարդ մարդ վեց լիտրից էլ քիչ ջուր է օգտագործում օրվա ընթացքում, ևս չորս միլիոնը ամեն տարի մահանում են ջրի հետ առնչվող հիվանդություններից։ 

Այս փաստերը ընդգծում են ջրի կարևորությունը զարգացման առանցքային խնդիրների ենթատեքստում և առաջ են քաշում ջրի պատասխանատու սպառումը որպես կայուն զարգացման հիմք: Այս փաստերը վերաբերում են նաև Հայաստանին, հաշվի առնելով, թե ինչպես են ջրի սակավության ու անվտանգության հարցերը փաստացի բարդացնում Հարավային Կովկասում արդեն իսկ առկա խնդիրները: 

Այս ամսվա Զուր վերնագրով թողարկման մեջ դուք կգտնեք հոդվածներ ջրի անվտանգության, ոռոգման խնդիրների, Սևանա լճին վերաբերող վտանգների, ինչպես նաև հին հայկական ավանդույթների և ջրի փոխկապակցվածության մասին: 

Water is a source of renewal, purification and regeneration. It is essential for all forms of life. Humans wouldn’t be able to survive for more than three days without it. Today, over 2 billion people across the world experience high water stress. Today, nearly one-sixth of the world population does not have access to potable water, one-third cannot afford to use water for their household needs, more than 1 billion people use less than six liters of water per day and another 4 million people die each year from water related diseases.

These facts underscore water’s importance across key development issues and highlight the need of placing water and its responsible use at the core of sustainable development. These facts are also concerning for Armenia, considering how the issues of water scarcity and water security will potentially compound the already-complex problems facing the South Caucasus.

In this month’s magazine issue, entitled “Water,” you can find articles on water security, the challenges of irrigation for Armenian farmers, the threat facing Lake Sevan and how water is the source of ancient Armenian traditions.

Երևանի կենտրոնից ոչ հեռու գտնվող այս լիճ այցելողները իրենց կոչում են  «լճի բնակիչներ», ոմանք 15 տարուց ավել ամեն առավոտ գալիս են լողալու և հարազատ դարձած ընկերների հետ շփվելու: Լճի տարածքում ձեռք բերված ծանոթությունները վեր են ածվել բարեկամության և նոր հյուրեր ընդունելուց զգուշություն են ցուցաբերում, որպեսզի համոզվեն, որ նորեկները նունպիսի սրտացավությամբ են մոտենում տարածքի խնամքին:  

*«Լճի բնակիչներ» խնդրանքով լճի գտնվելու վայրը չենք նշում:

Որպեսզի ժողովրդավարությունը աշխատի անհրաժեշտ է որ քաղաքացիներն իրականացնեն իրենց քաղաքացիական պարտականությունները։ Քաղաքացիական մշակույթը քաղաքական վերաբերմունքի, սովորությունների և վարքագծի միասնությունն է։ Հետևաբար, քաղաքական իրազեկվածությունն ու քաղաքացիական կյանքին մասնակցությունը ապահովում են առաջընթաց և կայունություն: Քաղաքացու իրավունքներն ու պարտականությունները հասկանալը շարունակական գործընթաց է և իր մեջ ներառում է բազմապիսի գործառույթներ` օրենքին ենթարկվելուց և պատասխանատվություն վերցնելուց մինչև ընտրություններին մասկանցելը: Այս ամսվա թողարկումը ներկայացնում է քաղաքացու իրավունքների և պատասխանատվությունների մասին պատմություններ` ներառյալ իրազեկվածության, մարդու իրավունքները պաշտպանելու գործում քաղաքացիական հասարակության դերի և դատական համակարգի մասին:

In order for a democracy to function properly, it needs a citizenry that participates in civic duties. Civic culture can also be defined as a set of political attitudes, habits and behavior on behalf of citizens who are aware of their political rights and how the decision-making process affects their lives and society. Thereby, political awareness and participation/involvement in civic life ensure stability and progress. Understanding the rights and responsibilities of good citizenship is an ongoing process and involves many aspects from obeying the law to taking responsibility for oneself and to voting in elections. This month’s issue features stories about those rights and responsibilities, including individual awareness, the role of civil society and the role of the judiciary in defending human rights.

Վերջին հինգ տարիների ընթացքում արդեն երրորդ անգամ հայ ընտրողները կքվեարկեն խորհրդարանական ընտրություններում: Այս ընտրություններն անցկացվում են երկրի համար ճգնաժամային ժամանակաշրջանում ՝ 2020 թվականի Արցախյան պատերազմից հետո: Հատկանշական է, որ վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում ընտրությունների և նախընտրական քարոզարշավների անցկացման կարքը փոփոխությունների են ենթարկվել: Քվեատուփերի լցունումների փաստագրված դեպքերը մնացել են անցյալում, քանի որ հաշվետվողականության նոր միջոցները, ինչպիսիք են ընտրողների նույնականացումը, սկանավորված ցուցակների հրապարակումը և տեղամասերի տեսանկարահանումը թափանցիկության նոր որակ են բերել։

2015 թվականի սահմանադրությամբ նախագահականից խորհրդարանական կառավարման համակարգի անցնելուց ի վեր, 2017 և 2018 թվականների ընտրությունների արդյունքները չբողոքարկվեցին փողոցային ցույցերով։ Թվում է, թե հունիս ամսվա ընտրությունները երկրի պատմության մեջ ամենամրցակցայինն են լինելու: 

EVN Report-ի մայիս ամսվա թողարկումը` վերնագրված «Քաղաքական մշակույթ», հայացք է նետում Հայաստանում ժողովրդավարական դրսևորումների զարգացման պատմությանը` 1919 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից մինչև մեր օրեր:

Armenians are scheduled to return to the ballot box on June 20, in the third parliamentary election in five years. This election is being held at a time of crisis for the country, in the aftermath of the 2020 Artsakh War. It is notable that the conduct of elections and campaigning has evolved greatly over the last three decades. Documented cases of outright ballot-box stuffing have been relegated to the past, as new accountability measures like voter authentication devices (VADs), published scanned voter lists and videotaping most polling stations have brought a new level of transparency.

Since moving from a presidential to a parliamentary system with the 2015 constitution, the results of the 2017 and 2018 elections were not followed by street protests renouncing the results. So far, the June election looks to be one of the most competitive in the country’s history.

EVN Report’s May issue, entitled “Political Culture,” looks back on the evolution of democratic expression in Armenia, from the first parliamentary election in 1919 to political cartoons to the modern day.

EVN Report-ի «Սփիւռք» խորագրով ապրիլյան թողարկումն անդրադառնում է հայկական սփյուռքի իրականությանը: Մեր օրերում, բացի մշակույթից և հասարակական կյանքից, Հայաստան - Սփյուռք կապող օղակներից մեկը հայկական խոհանոցն է: 

Ինչպիսի՞ն է այսօր հայկական խոհանոցը, կարո՞ղ է արդյոք այն մերձեցման գործիք դառնալ Հայաստանի ու Սփյուռքի միջև: Արդյո՞ք բավարար կերպով բացահայտված է հայկական խոհանոցը և արդյո՞ք ծանոթ ենք մեր բաղադրատոմսերին: 

Բանաստեղծ, հաղորդավար Սոնյա Թաշչյանը և EVN Report-ի գլխավոր խմբագիր Մարիա Թիթիզյանը մտորում են այս հարցերի շուրջ: 

Ներկայի և ապագայի միջև, հետցնցումների միջև, ութ կին լուսանկարիչներ հարցնում են. «Ո՞ւր եմ հիմա ես»։

 Ամբողջությամբ տես այստեղ

Post-trauma, when the imperative to continue existing before one is able to deal with the breakdown of a way of existence that was once valid, between the now and the future, between aftershocks, eight female photographers ask, “Where am I now?” 

see in full here 

Ինքնակենսագրական լուսանկարչությունը սեփական անձը հասարակության մեջ ու հասարակությունից դուրս «շրջանակելու» անհատական նուրբ սահմանների ցուցադրություն է։ Որքանո՞վ ենք մենք սոցիալականի արտադրանք։ Հնարավո՞ր է արդյոք սուբյեկտիվություն իրականում, թե՞ այն կանխամտածված, առօրյայի բեմում խաղարկվող ներկայացման պես մի բան է:

Ամեն դեպքում, անձնական տարածությունը շարունակում է գրավել մեր ուշադրությունը, ինչ-որ չափով պայծառացում ու հայտնություն խոստանում: Ցուցահանդեսում ներկայացված հինգ լուսանկարիչները վերադառնում են խնդրի ակունքներին ու հաճախ այն զարգացնում անկանխատեսելի ուղղություններով։

Հանրային մշտական ինքնադրսևորման ու հետկառուցվածքային քննադատական տեսության դարաշրջանում «անձնական տարածություն» հասկացությունը կարծես անիմաստ ֆարսի է վերածվել։ Միևնույն ժամանակ, լուսանկարիչը ստիպված է անդրադառնալ այս իրողությանը՝ սպառողական մեր իրականության հորձանուտում անձնական փորձի առանձնահատկությունները վերծանելու համար:

* «Լուսանկարչի սեփական սենյակ» ցուցահանդեսը կազմակերպվել է 4Plus փաստագրական կենտրոնի կողմից՝ «Լուսադարան» հայկական լուսանկարչության հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ։ 

Ցուցահանդեսի համադրող, տեքստի հեղինակ ՝ Վիգեն Գալստյան: Դեկտեմբերի 21-հունվարի 15, 2016 թ., Երևան:

Ամբողջությամբ տե՛ս այստեղ։

The autobiographical representation in photography always brings up the frayed edges of an individual's ability to “frame” oneself within and apart from society. Despite this, the intimate space continues to command our attention, holding some promise of insight and revelation. The five photographers included in this exhibition address the topic from ground up, but take it to often puzzling directions. 

In the age of constant public self-display and post-structural critical theory the notion of “personal space” appears to have disintegrated into a meaningless farce. At the same time photographers are compelled to return to it, in order to investigate the specificity of personal experience in the maelstrom of our consumerist reality. 

* The exhibition “A Room of a Photographer’s Own” was organized by 4Plus Documentary Center with the support of Lusadaran Armenian Photography Foundation and curated by Vigen Galstyan, December 21-January 15, 2016, Yerevan. Text by Vigen Galstyan, images courtesy of the artists. 

See in full here 

 Illustration by Harut Tumaghyan.