Հերթական պատմությունը որոնելու կամ հիշողության դարակներից վեր հանելու մտասահքս ընդհատեց դռան զանգը։ Ալարկոտ քայլերով մոտեցա դռանը, աչքս կկոցելով մոտեցրի դիտանցքին, որը կալեյդոսկոպիկ ոլորաններով ինձ 9 տարի առաջվա պես հեռու 9-րդ մասիվ փոխադրեց, երբ իմ ընկեր Սամոն ինձ իր Իննայի հետ ծանոթացնելու տարավ։

– Իննան ո՞վ ա, մի երկու բառով գոնե ասա՝ ուր ենք գնում, ե՞ս ինչ գործ ունեմ։

– Արա, դե քեզ ի՞նչ տարբերություն, կպցնելու թեմա չի, ոչ էլ կայֆավատ ըլնելու, մնացածը՝ հետո... Մինչև հմի չեն յուղել տավարները,– բողոքեց Սամոն՝ ճռնչյունով բացելով շքամուտքի դուռը։

– Ո՞ր հարկ:

– Ապեր, հիշի՛, 9-րդ մասիվ, 9ա շենք, 9-րդ հարկ, առանց գլազոկի դուռ, անունը՝ Իննա։ Ջոկիր, չէ՞, ոնց որ բլոտում չորս թուղթ 9-ոց բռնած ըլնենք։ Հլը ռուսերեն ակցենտով ասա՝ Իննա:

– Իննը:

– Ուտես փղի տակինը,– սեփական հումորից անթաքույց ժպիտով Սամոն ծեծեց անգլազոկ դուռը։

– Ո՞վ ա,– սևական կնոջ բամբ ձայն լսվեց ներսից։

– Պալտոյով կո՛վ ա, Իրինա Սալտիկո՛վա, Ալլա Պուգաչո՛վա,– արձագանքեց Սամոն իրեն հատուկ տափակ բառախաղով, որը կարծես գաղտնաբառ լիներ։

Դուռը բացվեց։

Մեջքով դեպի մեզ, դեպի սենյակ գնացող խոշորակազմ ու գեր կին էր, որը շեմքի ներսից արձագանքող թավ ձայնով շարունակեց՝ «Խի՞ ես եկել»։

– Ախչի, լավ, դզվի մի հատ, ինծիլիգենտ ընգեր եմ բերել, նայի՛, բայց զգույշ ֆռա, ընգերս չվախնա։

Իննան շրջվեց։ Աժդահա մարմինն ու սև բլուզը փքող ծանրամիս ծալքերն ասես անէացան, ու երևաց միայն աչքը, այո՝ մեկը, մյուսը չկար։

– Էս էլ Իննան ա, Կար ջան, միաչքանի սև սատանաս, հաստատ իրար հետ լեզու կգտնեք։ Նայի էն պոլկեքին, ինչ տենում ես՝ Իննան ա սարքել. մեր Կուկլաչովն ա։

Հայացքս շրջեցի դեպի գրապահարանները. տիկնիկներ էին՝ մի քանի տասնյակ՝ կողք կողքի, ուս ուսի, ու բոլորը մեջքով դեպի մեզ։

– Սամ, գոնե խաբա՞ր ես, որ Կուկլաչովը կուկլեքի հետ կապ չունի,– զննելով գրապահարանի դարակները՝ իբր փորձեցի կոտրել անդուր լռությունը։

– Ապե՛ր, քեզ մի՛ դիր գիտունիկի տեղ, մենք էլ նենց յանիմ սարից ենք իջել. Կուկլաչովը էնքանով կապ ունի կուկլեքի հետ, որ հենց ինքը կուկլա ա։ Ես ունեցել եմ, սովետի վախտ սաղիս տներում կար, չռած աչքերով, բեսամթ վախենալու, էրեխա վախտ քաքում էի տակս։ Նենց որ, ապեր ջան, որ ասում եմ Կուկլաչովի կուկլեն, նկատի ունեմ ոչ թե էդ խուճուճ կյաժ կատվազգի մեյմունի կուկլեն, այլ էն կուկլեն, որը հենց էդ գյադեն էր, ջոկի՞ր. ոնց որ էն, որ էս քանի օրը Օպերայի մոտ եսիմ ում արձանն են, է՞, դրել:

– Ռոդենի:

– Այ ապրես, էդ գիտես, չէ՞, որ ասում են՝ ոչ թե Ռոդենի քանդակածն ա, այլ Ռոդենն ա քանդակած, դրա համար են ասում «Ռոդենի արձան», բայց իրականում ով գիտի՝ մեկը պադվալում ա շինել ու սաղ գիտեն՝ իբր թվնոց գործ ա։ Ինուլի՞կ, չունե՞ս էդ Կուկլաչովի կուկլից, նվիրես մեր ախպորը։ Արա՛, ա՛յ «գլազոկ», քեզ ինչքան տարի չէի ասել, այ Ինուլիկ։ Հիշու՞մ ես, որ ասում էի՝ «Ութուլիկ, Ինուլիկ, Տասուլիկ»։

– Սիկտի՛ր էղի,– վարդի բույրով ծխախոտի գլանակին կարմիր շրթներկ թողնելով՝ ծխի հետ արտանետեց Իննան:

– Էլի անցար թուրքերենի, ա՛յ էծ։ Գիտես, չէ՞, պարսկերեն «բոզը» այծն ա, իսկ «չէ»-ն՝ «նախեռը»։ Որ խոսքի էծին նայելով պարսկերեն հարցնեն՝ էսի ուլ ա՞, ու դու էլ, խոսքի, պտի ասես՝ չէ, էծ, ասելու ես՝ նախեռ, բոզ։ Արա՜, էս ինչ մի բացել ա ինձ բացել, յանիմ ինծիլիգինտները դուք եք, բայց ես եմ հլը որ տժժցնում, իսկ դուք ուլի պես նստել եք... չէ, չէ, էծի․․․

Իննայի հրաժարվելուց հետո Սամոյի ճարահատ սարքած դառը սուրճի բաժակների շուրջը մի կես ժամի չափ էլ նստեցինք. ո՛չ Սամոյի անվերջ բառախաղերով հրապուրանքն էր դադարում, ո՛չ Իննայի տարօրինակ լռությունը. ընկճված ու միևնույն ժամանակ խրոխտ լռություն լիներ կարծես։

Սամոն առաջարկեց՝ արդեն գնանք։ Ուրախացա. նախ, որ վերջապես կավարտվի էս տարօրինակ, կիսաշփոթ ու կիսաանհարմար հանդիպումը, ու բացատրություններ կլսեմ, որոնք գալու ճանապարհին էդպես էլ չստացա։

– Սամո, էս ո՞վ էր, էս ու՞ր էիր ինձ բերել,– 9-րդ հարկում անցկացրած քառասուն րոպեում յուղվել չհասցրած շքամուտքի դուռը ծածկելով հարցրի ես:

– Բա, ապեր, Գլազոկն էր՝ մեր Իննան, իմ Իննան, մեր «զրո մեկ - իննսունիննան», մեր «ոսկե ծլիկը», «մեր մանկության տանկը»։

9-րդ մասիվից ոտքով մինչ Օպերա երկարաձիգ քայլքում մեկումեջ նույնքան երկարաձիգ լռությունները կոտրում էր Սամոյի 10-րդ դասարանը, որի տասնյակ ժամեր նա բակի ընկերների՝ Գմբուզի, Լալոշի ու Գնելիկի հետ անցկացրել էր 40 րոպե առաջ 40 րոպեով այցելածս տանը։

– Պուտանկա է՞ր:

– Չէ, ապեր, վաբշե պուտանկա չէր:

– Բա չորս գյադա ի՞նչ էիք անում իրա տանը, կուկլեք էի՞ք սարքում:

– Չէ, տփում էինք:

– Ո՞նց տփում:

– Տենց, ախպեր, տփում։

Ասելուն պես Սամոյի դեմքն այլայլվեց, կարծես մի պահ իրեն ոչ բնորոշ ամոթի նշույլ ուրվագծելով, որը միանգամից փոխվեց իրեն հատուկ ցինիկ ոգևորվածության:

– 10-րդ դասարան համարյա դասի չենք նստել, սաղ օրը բոչկա «Կիլիկիա» էինք առնում, մի շիշ արաղ ու հելնում մոտը լռվում, «Медведь туда... медведь обратно» էինք անում:

– Էդ ո՞րն ա:

– Պիվեն լցնում ես բաժակի մեջ, վրից ֆռթցնում, հետո ֆռթցրածիդ չափով արաղ ես ավելցնում ու տենց էնքան, մինչև բաժակի միջինը մանրից դառնում ա արաղ. հենց որ սպիտակեց, ամեն արաղի կումի վրից պիվա ես ավելցնում, էնքան, մինչև մանրից դառնա պիվա։ Մի հատ туда էինք անում, մի հատ` обратно, ու գնաց, Իննային կապի՝ մեզ բաց թող. Լալոշը մատով Իննային էր ցույց տալիս ու գոռում՝ «Գոձիլա՛, Գոձիլա՛», մենք էլ իրա դիվանի ծանր սովետական բարձերով հասնում էինք վրեն, գցում գետնին ու սկսում պիսկել: Մի օր էս Իննան հասցրեց քացով խփի Լալոշի ձվերին, էս Լալոշս պառկեց դիվանին, սկսեց մղկտալ, ես էլ զաժիգալկեն վառեցի աչքերի դեմը, ասի. «Ո՞վ ա արել, մենակ է՛դ ասա, անունը տուր՝ նոր մեռի, ո՞վ ա արել»: Զաժիգալկի աջուձախ գնացող կրակին նայելով՝ Լալոշը յանիմ հասցրեց մեզ ասել հրեշի անունը՝ «Գոձիլա... Գոձիլա»... Ըտե ծիծաղից փռթկալով՝ Դմբուզը պառկեց Լալոշի կողքին, հետո հելան, ու սաղովի ֆռացինք, հասանք Իննայի վրա, էլի քցինք գետնին ու քացով՝ ոռին, դոշին, բերնին, վերջում հարիֆս սկսեց խռխռալ էն նույն ձենով, որով մի քիչ առաջ իբր Լալոշն էր խռխռում:

– Անասու՞ն եք, արա… Մի անասուն էլ էն էր, որ ձեզ քաղմաս չի տվել:

– Անասուն էի՛նք, բայց մենակ, ախպերական, չդնես քեզ սրբի տեղ, քարոզ կարդաս. տղա էինք՝ ապուշ բաներ էինք անում, ինքն էլ ապուշի պես դուռը ամեն անգամ բացում էր:

– Էդ վաբշե ուղեղիս մեջ չի տեղավորվում, ո՞նց էր բացում, խի՞ էր բացում:

– Բա, ապեր, բա... սե՛ր էր:

– Սե՞ր, գժվել ես, արա, ի՞նչ սեր:

– Էդ արդեն լրիվ ուրիշ պատմություն ա. էդ տղերքից մեկին գժի պես սիրում էր, բայց կարևոր չի:

– Էդ ձեր թայֆի տղերքից մեկի՞ն:

– Հա՛:

– Սամո, ինքը սիրում էր ձեր թայֆի տղերքից մեկի՞ն:

– Հա, ու քանի որ իրան սկի հայաթի շունը չէր ուզում, ինքը մի տեսակ, ո՞նց ասեմ, ոնց որ ղզղներ, որ իրա ուզած տղեն իրան գոնե տփում ա: Դե էն կողքիններին էլ ստիպված պտի յոլա տաներ: Գնում էինք մոտը, լավ հարբում էինք, հետո սկսում սրան տփել, հետո խմելիքը պրծնում էր, սրա վերջին փողը վեկալում էինք, իջնում էլի արաղ-պիվա առնում։

Հետո մի անգամ իրիկունն էկանք, տեսանք անլույս նստած ա։ Ասում ենք. «Արա, խի՞ լույս չունես, ա՛յ համբալ», ասում ա. «Լույսիս փողը վերջին անգամ լակեցիք, արա»։ Կարճ ասած, ջղայնությունից, որ լույս չկա, դնում էլի ենք տփում։

Հետո մի օր էլ էս Լալոշը կարաոկեում երկու հատ հարբած պուտանկա ա բռնում, մոտի եղած-չեղած 20 հազարը տալիս ա դրանց, դրանք էլ սկսում են տեղի բազառ անել, էս Լալոշն էլ ջոկում ա, որ ոչ տեղ ունի, ոչ էլ մի կոպեկ փող, որ տաքսի կանչի, ուր մնաց՝ հյուրանոց տանի։ Զանգում ա մեզ, ջոկում ենք, որ միակ վարիանտը Իննայի տունն ա: Մի կերպ հասնում ենք մասիվ, դուռը զանգում, Իննան բացում ա ու ընկնում ա քաքը, մենք էլ՝ հետը:

Լալոշն ու Դմբուզը պուտանկեքին կոխում են սպալնյա, ես էլ Իննային՝ զուգարան, էսի սկսում ա ղժժալ-ճվալ, հետո սպալնյայից սեքսի ձեներ լսելիս սկսում ա լացել, ինձ էլ թվում ա՝ կարող ա «վեն քցի»՝ մնա վրեքս, դուռը բացում եմ, սաղ ջանդակով հասնում ա վրես, եղունգներով մտնում ա մեջս, տղերքը սպալնյայից ջոկում են, որ կիլդիմ ա, անտռուսիկ վազում են մոտս, ու սկսում ենք Իննային ցխել, էն պուտանկեքը վրա են հասնում, որ բաժանեն, Իննան էլ գժված հասնում ա դրանց վրա, մի կերպ սրան էլի գցում ենք գետնին, Լալոշն էլ քացով էնքան ա խփում, մինչև Իննան գոռում ա. «Աչքս, արա՛, աչքս հանիք, անասուննե՛ր, աչքս»:

Սաղս բեսամթ վախնում ենք ու թռնում տնից, մի ամիս ես Աղավնաձոր եմ մնում՝ պապուս տանը, Դմբուզը՝ Ախալքալաք, Գնելից սկի խաբար էլ չենք ըլնում: Հետո ահագին վախտ ա անցում, պարզվում ա, որ Իննան ոչ մեկի վրա ցուցմունք չի գրել։

Մի քանի ամիս հետո տղերքին եմ զանգում, որ գնանք տեսակցության, սաղ յան են տալիս, որոշում եմ մենակ գնալ։ Հասնում եմ մասիվ, մտնում եմ շենք, հելնում 9-րդ հարկ, տենում եմ՝ դուռը փոխած ա, ասի՝ վերջ։

Նավսյակի դռան զանգը տալիս եմ, դուռը բացում ա, մտնում եմ ներս, սառած, մի աչքով նայում ա վրես, լուռ նստում ենք, բայց էսօրվա պես չէ, էսօր ինքն էր լուռ, էդ օրը՝ երկուսս. տենում եմ, որ կուկլեքին ֆռցրել ա մեջքով, գնալուց էլ տենում եմ, որ նոր դուռն առանց գլազոկի ա...

Էս էլ՝ Ռոդենի արձանը, դու ուղի՞ղ ես իջնում, չէ՞. դե ես թռա, մարշրուտկես հեն ա, մյուսը կարող ա էս ժամին չգա:

Ճանապարհի շարունակությունը մենակ ավելի երկար թվաց։ Շվարած քայլում էի պրոսպեկտով՝ ձայնապնակի պես գլխումս պտտելով ոչ Բըրջես ու Զայդլ, ոչ Հանեքե ու Պազոլինի, այլ մասիվյան երկու սարքած միսենյականոց, անաչք Իննա, անգլազոկ դուռ, մեջքով շրջված տիկնիկներ, ինձ, չգիտես ինչու, խոստովանազրույցի կանչած Սամոն, որը հաստատ հենց ինքն էր Իննայի «էդ տղերքից մեկը»՝ իմ ընկերը, որ էդ տղերքից մեկն էր…

– Ջրաչափի մարդն ա, որ խնդրեմ՝ մի րոպե դուռը կբացեք,– դիտանցքին կկոցած աչքիս առաջ պարզաջրվեցին հիշողությանս խունացած պատկերները։

Դուռը բացվեց։

Հայնրիխ Բյոլ հիմնադրամի, Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի Երևանի գրասենյակի հետ համագործակցաբար:

Կարդացեք նաև