Ինչպես Հայաստանը, այնպես էլ Սփյուռքը 2020-ի Արցախյան պատերազմն ընկալեց ու վերապրեց որպես էկզիստենցիալ ճգնաժամ, իսկ համազգային համախմբումը բեկումնային դարձրեց այս պահը։
Սփյուռքը չի կարող հեռանալ հիմա։ Ավելին, պետք է վերականգնել սփյուռքի ներուժը, ուղղորդել այն Հայաստան ու Արցախ, վերստեղծել կորցրածը: Ի վերջո, մենք կրթված, նպատակասլաց ու բանիմաց ուժերի մի մեծ «ավազան» ունենք, որի ամեն մի կաթիլն է կարևոր։
Սփիւռքեան կացութիւնը ինքնաբաւ ու փակ միջավայրի մը ապրելակերպէն հեռու է, այլ պարտաւոր է փոխազդել շրջակայ միջավայրին եւ մշակոյթներուն հետ։ Իսկ այս փոխազդեցութեան առաջին գիծին վրայ կու գայ լեզուի հարցը։