The relative crisis of music in Armenian culture has had a tactile effect on the self-expression of different genres.
At first glance, it seems the Eastern motifs of popular music have hushed out the voices from the underground but the view from below is different. There are people who you will not see on the big stage; they don’t enjoy mass popularity but they continue to create.
Հայ մշակույթում երաժշտարվեստի հարաբերական ճգնաժամն իր խոր ազդեցությունն է թողել տարբերվող ժանրերի ինքնարտահայտման վրա։ Առաջին հայացքից արևելյան մոտիվներով երաժշտության անորակ դրսևորումները երբեմն լռեցնում են ընդհատակի ձայնը. իսկ ներքևում պատկերն այլ է։ Նրանց չես հանդիպի մեծ բեմերում, հեռուստատեսությամբ, նրանք մասսայական սեր չեն վայելում, բայց շարունակում են ստեղծագործել։
Ջրիմուռմուռներ / "Seaweedweeds"
«Մեր առաջին համերգը Վրաստանում էր։ Նվագելուց առաջ որոշել էինք «Sex Bob-omb»-ի պես ասել՝ «we are here to remind you u about death and stuff»։ Ասեցինք։ Հումորը չընկալվեց ու մեր առաջին ելույթը տենց մանթոյով սկսվեց»։
Հոլլի Արմենակյան
«Ծովերի հատակներին, սառը ալիքներին երգող Jrimurmurner կան»։ Նվագում են պոստ-պանկ/էլեկտրո՝ սինթ-պոպից ոգեշնչված, նվազ ագրեսիվ ու էքսպերիմենտալ երաժշտություն։
Մուռեր Հոլլի Արմենակյանն ու Աննա Սախլյանը (Գլազաստիկ Ֆինչ) պատմում են, որ երաժշտությունն իրենց միշտ է հետաքրքրել։ Նրանք չեն կարողացել գտնել տեղական երաժշտություն, որը կհամընկներ սեփական երաժշտական մտածողության հետ, ու չգտնելով ուզածը՝ որոշել են նոր բան առաջարկել իրենք իրենց ու մյուսներին՝ 2015 թվականին ստեղծելով իրենց երաժշտական խումբը։
«Ջրիմուռմուռները, բնականաբար, առաջացան ծովում, երբ տարիներ առաջ երկուսով ծովի ափին էինք. զգացինք, որ պահն եկել ա դուրս հանելու մեր մեջ վաղուցվանից խլվլացող գաղափարը։ Անունը շատ հեշտ եկավ, բարձրաձայն բառեր էինք ասում երկուսով՝ արագ-արագ, առանց երկար մտածելու ու չգիտես որ ալիքի միջից բացվեցին ջրիմուռմուռները»,- պատմում են աղջիկներն ու ավելացնում, որ դաշտն այժմ հագեցած է նոր ու հետաքրքիր խմբերով։
Հոլլին կարծում է, որ իրենց երաժշտությունը ներքին անկումներն ընդունելու ու ընկերության մասին է՝ «քո ու քո միջի անհարմարի հետ»։ Նա ասում է, որ ուրախ կլիներ, եթե իրենց շատ մարդիկ լսեին, չնայած դրանից իրենց երաժշտությունը վստահաբար ոչ մի փոփոխություն չէր կրի։
Մուռերը ձայնի որակը շատ չեն կարևորում, հակառակը՝ կարելի է ասել, որ անորակության էսթետիկան գերակայում է նրանց գործերի մեջ։ Երաժշտությունը գրում են իրենց, ինչպես իրենք են անվանում՝ «ոչ այնքան ստուդիայում», ինչն էլ ուզած-չուզած ստեղծում է ձայնային աղավաղվածություն։
Մուռերը պատմեցին, որ համերգի ժամանակ բուռն ծափահարությունների ձայնագրություն էին միացնում երգերից հետո, թուլացնելու համար ներքին լարվածությունը։
- Ինչպե՞ս կնկարագրեիք Ձեր երաժշտությունը երկու բառով։
- Խիտ մառախուղ։
“Our first concert was in Georgia. We had decided to take a page out of the 'sex-bob-omb' handbook and say things like, 'We are here to remind you about death and stuff,' before playing, and we did. Our humor was not perceived well and the whole performance fell flat."
Holly Armenakyan
When talking about themselves, the Jrimurmurs (Seaweedweeds) insist, “At the bottom of the sea, there are seaweeds that sing for the cool waves,” and the Jrimurmurs play post-punk/electronic and are inspired by rock but are less aggressive and definitely experimental.
For the Jrimurmurs, Holly Armenakyan and Anna Sakhalyan (Glazastik [Russian for big eyed] Finch), music has always been fascinating but it was also a source of discontent. Unable to find anything locally that would quench their musical preferences, they decided to treat themselves and others to that “something new” and started their own band back in 2015.
“The Jrimurmurs was naturally born at sea. When we were at the seashore years ago we felt it was time to release the idea that had been bubbling in us for years. The name came easily, without thinking; we were hurling out words as fast as we could, and the seaweed came out with the tide,” recollect the girls, adding that the field is saturated with new and interesting bands now.
Holly believes their music is about accepting one’s inner decline and it is about friendship between “you and the inner uneasiness in you.” They are not committed to staying underground, and would be happy if they had more of a following, but that would change nothing in their music.
The Jrimurmurs do not prioritize sound quality, on the country, the have adopted a certain poor quality aesthetics. They record in their “not so studio,” which intentionally or unintentionally creates the distortion in the sound quality.
-How would you describe your music in two words ?
-Thick fog.
Ջրիմուռմուռներ։ Ձախից՝ Հոլլի Արմենակյան, աջից՝ Գլազաստիկ Ֆինչ (Աննա)։ 26 Փետրվար, 2018։ Լուսանկարը վերցված է Ջրիմուռմուռների Ֆեյսբուքյան Էջից։
Jrimurmurner. From left - Holly Armenakyan, From Right - Glazastik Fynch (Anna), February, 26, 2018. Taken from the Jrimurmur’s Facebook page
Radio EVN / Ռադիո EVN
No connection to EVN Report
"If Yerevan's architecture and the influence that Tamanyan has left on me had not existed, it would have been difficult for everything to be the way it is."
Simon Hovhanessyan
Once there were radios on the walls of post-Soviet kitchens, and then they broke down and in 2018 they invented a new one, an underground radio. One of the founding members, Simon Hovhanesyan is a film director and his profession rubs off on Radio EVN, where the music has visual solutions.
Radio EVN is an online audiovisual platform, made for a local audience. Simon says it all started with the realization that underground music pairs well with unique visuals and it took them the first two loops to get to what Radio EVN is about. It was in one of Yerevan’s hip-hop pubs, at Pechenu Bagher (roughly translates into “Cookie Orchards”) that was initially called Radio EVN Pechenu Bagher. “There I met DJ Kook and we decided to start an online radio," Simon recalls.
The first live Radio EVN broadcast with Kook was at dusk, 6:20 p.m. “The work is all about separate installations and projections of Yerevan,” says Simon. The drive behind the work is to break out of the stagnant, out of the standardized mold. “The problem is that the underground, as a genre, is popular overseas but in Armenia where the population is so small, the popularity of the genre is even smaller.”
- If I could not hear, what color would Radio EVN be?
- There are many colors, even a deaf person can feel our sets, they are always accompanied by thematic visuals.
«Եթե չլիներ Երևանյան ճարտարապետությունը ու ազդեցությունը, որ Թամանյանը թողել է ինձ վրա, ամեն ինչ դժվար թե լիներ այնպիսին, ինչպիսին կա»։
Սիմոն Հովհաննիսյան
Սովետական տարիներին բնակարանների խոհանոցներում անպայման ռադիո կար, որը հետո փչացավ, ու 2018-ին հնարեցին նորը՝ ընդհատակինը։ Հիմնադիրներից Սիմոն Հովհաննիսյանը մասնագիտությամբ ռեժիսոր է, ինչը պրոյեկտվում է Radio EVN-ի վիզուալ լուծումներում։
Radio EVN-ը տեսալսողական առցանց հեռարձակման հարթակ է, նախատեսված տեղական լսարանի համար։ Սիմոն Հովհանիսյանն ասում է, որ ամեն ինչ սկսվեց գիտակցումից, որ ընդհատակի երաժշտության վիզուալ մասը պիտի առանձնահատուկ լինի, ու առաջին երկու Loop-երից հետո ծնվեց իսկական Radio-ն։ Միտքն առաջացավ Երևանյան հիփ-հոփ փաբերից մեկում՝ Պեչենու Բաղերում, որովհետև ի սկզբանե այն կոչվում էր Radio EVN Պեչենու Բաղեր։ «Էդտեղ [Պեչենու Բաղերում] ծանոթացա երաժիշտներից մեկի՝ KOOK-ի հետ ու որոշեցինք օնլայն ռադիո բացել»,- պատմում է Սիմոնը։
Radio EVN-ի առաջին ուղիղ միացումը տեղի ունեցավ KOOK-ի հետ, մայրամուտին՝ 6։20։ Radio EVN-ի երաժշտությունը առանձին ինստալացիա է, որը մեծ հաշվով պրոյեկտում է Երևանը, իսկ ստեղծագործելու գլխավոր նպատակը լճացած ու ստանդարտ կաղապարներից դուրս գալն է։ «Խնդիրն այն է, որ էսպես կոչված ընդհատակի երաժշտությունն ու ժանրը մասսայական է դրսում, իսկ Հայաստանում այսպես կոչված մասսան ավելի քիչ է, ու ստացվում է, որ հետևողներն էլ են քիչ»,- ասում է Սիմոնը։
- Եթե ես խուլ լինեի, ի՞նչ գույն կունենար Radio EVN-ի երաժշտությունը։
- Գույները շատ են ու երևի թե նույնիսկ խուլ մարդը կզգար մեր սեթերը, որովհետև դրանք միշտ ուղեկցվում են թեմատիկ վիզուալներով։
LSD Sound-Out-Club
«Մեր հետ անպատասխանատու դեպքեր շատ են եղել։ Համերգից առաջ շատ ոգևորված մտնում ասում եմ, որ էս անգամ սաղ պետք ա օքեյ լինի։ Համերգից մի քանի րոպե առաջ ոչ մեկի չեմ կարում գտնեմ, վերջում տեսնում եմ՝ սկսել են նվագել։ Բարձրանում եմ, սկսում եմ երգել ինչ-որ լյա լյա լյա, վերջում նկատում եմ, որ Գուռուն շատ անջատված ու դանդաղ տոների մեջ նվագում ա։ Ու մի 30 րոպե հետո Գուռուն պռոստը դինամիկի վրա քնեց»։
Արեգ Առաքելյան
Արեգ Առաքելյանը մասնագիտությամբ տնտեսագետ է, հաշվապահ, բայց դա չի խանգարում նրան ստեղծագործել ու ժամանակակից մոտիվներով արվեստ ստեղծել։ LSD Sound-Out-Club-ի երաժշտությունը խառնուրդ է՝ ջազզ, էլեկտրոնային, էքսպերիմենտալ ռոք և պանկ ժանրերի։ Այս պահին LSD-ում են Վարդան Սարգսյանը (Գուռու/կիթառ), Արեգ Առաքելյանը (վոկալ), Աշոտ Փափազյանը (Golden Ash/ հարվածային), Քայ Խաչատրյանը (controls), Դավիթ Ալէքս Սիսթին (Alex Sisti, սաքսոֆոն) և Անի Եգոյանը (կիթառ)։
Արեգը պատմում է, որ ամեն ինչ սկսվեց 2004 թվականին, երբ գրանցվել էին նորամուտ խմբերի ֆեսթին՝ ՆՓԱԿ-ում։ «Պռոստը հավաքվել էինք Գետառի մոտ, ասեցի՝ եկեք գնանք գրանցվենք։ Անունը որոշեցինք տեղում՝ տվյալները գրանցելու ժամանակ։ Անունի միտքն էլ, իբր մի օր ենք նվագում, թող էյֆորիկ, կայֆ ինչ-որ անուն լինի։ Մի 10 տարի առաջ էպատաժային բաներից էինք խոսում ու մեծ հաշվով պրոպագանդում էինք լեգալացումը [թմրանյութերի], որովհետև էդ շրջանում էպատաժային էր խոսել սեքսից, թմրանյութերից ու ռոքընռոլլից։ Իսկ հիմա, եթե պատասխանելու լինեմ՝ LSD-ն ներքին վախերի ու կոնֆլիկների մասին ա, իսկ տեքստերը՝ սեքսի, աբսուրդի ու ազատության»։
Արեգն ասում է, որ հիմա ամեն ինչ, ինչ շոու բիզնեսից դուրս է՝ անդըրգրաունդ է, ու արհեստական բեմեր կան ու մարդիկ, որոնք ուղղակի չեն ուզում լինել այդ բեմում, դառնում են անդըրգրաունդ՝ ուզած- չուզած, անկախ նրանից՝ լավ են անում իրենց գործը, թե ոչ։
«Ընդհատակն իրանից ներկայացնում ա ինքնահեգնանք, թեթև պոֆիգիզմ, վերացած կերպար, չսանրված, խոխմա բան հագած տիպ»,- ասում է Արեգը, ում համար ամենաանընդհատակ խումբը Velvet Underground ն է։
- Ի՞նչ գույն ունի LSD-ի երաժշտությունը։
- Ցիտրուսային խմիչք ա՝ տարբեր երանգներով։ Ներքևից կարմիր ա, վերևը՝ դեղին ու ինչ-որ սառույցներ են։
LSD Sound-Out Club։ Հունվարի 26, 2017: Լուսանկարը ՝ Զաք Դեմիրճյանի։ Վերցված է LSD Sound-Out Club-ի ֆեյսբուքյան էջից։
LSD Sound-Out Club, January, 26, 2017, Photo Credit: Zack Demirchyan, taken from the Facebook page of LSD Sound Out Club
“We are often irresponsible. Before every performance, I enthusiastically think that this time around everything is going to be OK but ten minutes before going on stage, I can not find any of my bandmates, then I see they have started without me. I get on stage and start to sing, 'la, la, la,' only to notice that Guru has checked out and is playing a slower rhythm. Thirty minutes into the set, I look around to see Guru is taking a nap on the speakers.”
Areg Arakelyan
Areg Arakelyan is an economist and an accountant but this does not keep him from creating alternative music. The LSD Sound-Out-Club is a hybrid of jazz, electronic, experimental rock and punk music. The lineup at the moment is Vartan Sargsyan aka Guru (guitar), Areg Arakelyan (vocals) Achod Papazian aka Golden Ash (drums), Guy Kachatryan (on the controls), Davit Alex Sisti (saxophone) and Ani Yegoyan (guitar).
“It all started in 2004 when we were standing next to Getar (a river in Yerevan) and decided to sign up for the music festival organized by the Noramoud band at ACCEA (Armenian Center for Contemporary Experimental Art),” Areg recalls. “We decided on the name on the spot, when we were signing up. We thought, let it be something euphoric and cool; it is just for this one day."
"Ten years ago, we were talking about controversial subjects and were propagating the legalization [of drugs] because sex, drugs and rock and roll were the controversial topics of the time, but now, to be honest, LSD is about inner fears and conflicts and the lyrics are about sex, the absurd and freedom.”
As things stand, everything that is outside of show business is underground, says Areg. "There are artificial stages and then there are people who do not want to stand on those stages and willingly or unwillingly become a part of the underground; it does not matter if they are good at what they do or not."
“The underground is self scrutiny, a casual ‘don’t give a damn,’ a character who has checked out, with messy hair and a weird outfit,” says Areg who considers the Velvet Underground the ultimate underground.
-What color is the music of LSD?
- LSD is like a colorful citrus drink. The bottom part in red, the surface is yellow with floating ice.
